Medische Encyclopedie
Inhoud
- Wat doet gentamicine en waarbij gebruik ik het?
- Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
- Mag ik gentamicine gebruiken met andere medicijnen?
- Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
- Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
- Hoe gebruik ik dit medicijn?
gentamicine
Gentamicine hoort bij de aminoglycoside-antibiotica. Het doodt veel soorten bacteriën.
Artsen schrijven het voor bij erge infecties met bacteriën, zoals luchtweginfecties, blaasontsteking, ontsteking van de buik, hersenvliesontsteking, ontsteking van de binnenkant van het hart, ontsteking van de botten of het beenmerg, ontsteking van de gewrichten, bloedvergiftiging, infectie na een miskraam of abortus of bij infecties van wonden.
Artsen schrijven het soms voor bij de geslachtsziekte (SOA) gonorroe.
Wat doet gentamicine en waarbij gebruik ik het?
Infecties met bacteriën
Gentamicine doodt verschillende soorten bacteriën. Via een infuus of spuit komt gentamicine in het bloed terecht en verspreidt zich zo over uw lichaam. Het komt bijna overal in het lichaam terecht, ook in de urine. Het kan dus verschillende infecties aanpakken, als de bacterie gevoelig is voor gentamicine.
Gentamicine gebruikt u bij infecties van de luchtwegen (longen, borstvlies), de urinewegen (blaas, prostaat, nierbekken, plasbuis), hart en hartkleppen, botten en beenmerg, buik, hersenvlies en (operatie)wonden. Verder ook bij sepsis (bloedvergiftiging), bij infecties na een miskraam of abortus en bij de geslachtsziekte gonorroe.
Bij de meeste infecties krijgt u eerst andere antibiotica, zoals penicillines, doxycycline of nitrofurantoïne. Artsen kiezen voor gentamicine als andere antibiotica niet goed werken bij de infecties. Bijvoorbeeld omdat de bacterie ongevoelig is voor deze antibiotica. Gentamicine werkt dan vaak wel.
Effect
De injectie in uw spier begint na een half uur tot anderhalf te werken; het infuus werkt meteen. Eén dosis werkt 24 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie minder worden.
Luchtweginfecties
Gentamicine kan worden gebruikt bij verschillende soorten luchtweginfecties, zoals longontsteking en pleuritis.
Pleuritis
Verschijnselen
Pleuritis, ook wel bekend als de pleuris, is een ontsteking aan het borstvlies. Het borstvlies zit tegen de binnenkant van de borstwand. Pleuritis komt vaak door een infectie met een virus of bacterie. U kunt last hebben van scherpe pijn op de borst en pijn bij niezen, hoesten en bewegen. Verder ook koorts, droge hoest en vaak bent u benauwd.
Behandeling
Bij pleuritis die ontstaat door bacteriën kan uw arts een antibioticum kiezen, zoals gentamicine.
Werking en effect
Gentamicine doodt veel soorten bacteriën. De injectie in uw spier begint na een half uur tot anderhalf te werken; het infuus werkt meteen. Eén dosis werkt 24 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie minder worden.
Kijk voor meer informatie over longontsteking bij Longontsteking.
Lees meer over luchtweginfecties . “Longontsteking
Verschijnselen
Een longontsteking is een infectie van het longweefsel. U voelt zich flink ziek, heeft koorts en moet vaak hoesten. Ook kunt u slijm ophoesten. Het ademen kan pijnlijk zijn en vaak bent u benauwd.
Behandeling
Een longontsteking wordt meestal behandeld met penicillines, doxycycline of azitromycine.
Artsen kunnen gentamicine voorschrijven als deze medicijnen niet gebruikt kunnen worden.
Werking en effect
Gentamicine doodt veel soorten bacteriën. De injectie in uw spier begint na een half uur tot anderhalf te werken; het infuus werkt meteen. Eén dosis werkt 24 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie minder worden.
Blaasontsteking bij mannen
Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas komen en daar een blaasontsteking veroorzaken. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u dan maar weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig. Uw plas kan troebel zijn of er kan bloed in zitten. Ook kunt u pijn hebben in de onderbuik.
Bij mannen kan ook de prostaat ontsteken. De prostaat is een klier onder de blaas bij mannen. De plasbuis loopt vanuit de blaas eerst door de prostaat en vervolgens door de penis naar buiten. Bij een ontstoken prostaat kunt u een zeurderige pijn in de onderbuik hebben en soms ook pijn bij het plassen.
Behandeling
Bij mannen met klachten van een blaasontsteking kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal is dit nitrofurantoïne.
Als andere antibiotica niet werken of als u ze niet kunt gebruiken, schrijft uw arts gentamicine voor. Gentamicine wordt ook gebruikt als de infectie ook het nierbekken of de prostaat heeft bereikt.
Komt de blaasontsteking telkens terug? Dan wordt gentamicine soms ook als een blaasspoeling gebruikt. U krijgt dan gentamicine via een katheter in uw blaas. Een katheter is een dun flexibel buisje dat in uw blaas wordt gebracht. De behandeling duurt een half jaar.
Werking
Gentamicine doodt veel soorten bacteriën. De injectie in uw spier begint na een half uur tot anderhalf te werken; het infuus werkt meteen. Eén dosis werkt 24 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie minder worden.
Blaasontsteking bij vrouwen
Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas komen en daar een blaasontsteking veroorzaken. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u dan maar weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig. Uw plas kan troebel zijn of er kan bloed in zitten. Ook kunt u pijn hebben in de onderbuik.
Behandeling
Bij vrouwen die niet zwanger zijn en geen andere klachten hebben, kan een blaasontsteking vanzelf overgaan. Maar als u de klachten vervelend of pijnlijk vindt, kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal is dit nitrofurantoïne.
Als andere antibiotica niet werken of als u ze niet kunt gebruiken, schrijft uw arts gentamicine voor. Gentamicine wordt ook gebruikt als de infectie ook het nierbekken heeft bereikt.
Komt de blaasontsteking telkens terug? Dan wordt gentamicine soms ook als een blaasspoeling gebruikt. U krijgt dan gentamicine via een katheter in uw blaas. Een katheter is een dun flexibel buisje dat in uw blaas wordt gebracht. De behandeling duurt een half jaar.
Werking
Gentamicine doodt veel soorten bacteriën. De injectie in uw spier begint na een half uur tot anderhalf te werken; het infuus werkt meteen. Eén dosis werkt 24 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie minder worden.
Sepsis
Bij een sepsis (bloedvergiftiging) probeert uw lichaam een infectie tegen te houden. Uw lichaam reageert zo heftig op de infectie, dat u ernstige ziekteverschijnselen kunt krijgen. Ook bacteriën in uw bloed of sommige gifstoffen kunnen zo’n reactie geven.
Verschijnselen
Een sepsis merkt u aan koorts, een snelle ademhaling en een snelle hartslag. Bij een ernstige sepsis kan uw bloeddruk dalen en uw organen, zoals uw nieren, kunnen te weinig bloed krijgen. Dit kan ervoor zorgen dat uw organen het niet meer doen. Dit kan levensbedreigend zijn.
Oorzaak
Een sepsis komt vaak door een infectie met een bacterie, maar kan ook komen door infecties met virussen of schimmels. Verschillende soorten infecties kunnen een sepsis veroorzaken, zoals, griep, een blaasontsteking, longontsteking.
Behandeling
Bij een lichte sepsis kan uw arts antibiotica voorschrijven. Er zijn verschillende soorten antibiotica. De keuze van het antibioticum bij sepsis hangt af van welke bacterie de sepsis veroorzaakt en voor welke antibiotica deze bacterie gevoelig is. Een ernstige sepsis wordt behandeld in het ziekenhuis.
Gonorroe
Verschijnselen
Gonorroe, ook wel druiper genoemd, is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Soms merkt u niet dat u gonorroe hebt. Ongeveer de helft van de vrouwen met gonorroe krijgt last van pijn, een gekleurde afscheiding en pijn bij het plassen. 9 op de 10 mannen met gonorroe krijgen last van een ontstoken plasbuis met afscheiding.
Gonorroe heeft soms ernstige gevolgen. Bij vrouwen kan de infectie zich uitbreiden naar de baarmoeder en eierstokken. Daardoor kunnen vrouwen onvruchtbaar worden. Bij mannen kunnen de prostaat en de zaadballen ontstoken raken.
Oorzaak
Gonorroe wordt veroorzaakt door een bacterie. Met deze bacterie kunt u besmet raken door seksueel contact.
Voorkomen
Gebruik van condooms is voldoende om een besmetting met gonorroe te voorkomen. Als u zelf besmet bent, dan is het belangrijk om anderen niet te besmetten. Weet u niet zeker of u bent besmet? Neem dan contact op met uw huisarts of met de GGD.
Behandeling
Artsen geven meestal een injectie met ceftriaxon. Als dit onvoldoende werkt, zal uw arts een injectie met gentamicine voorschrijven. U gebruikt de gentamicine-injectie samen met een ander antibioticum om in te nemen, namelijk azitromycine.
Werking en effect
Gentamicine doodt veel soorten bacteriën. De injectie in uw spier begint na een half uur tot anderhalf te werken. Bij gonorroe gebruikt u gentamine 1 keer. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie minder worden.
Beenmergontsteking
Een beenmergontsteking is een infectie met bacteriën van een bot en het beenmerg. Een beenmergontsteking komt zelden voor.
Oorzaak
Bacteriën kunnen het bot bereiken door een wond, operatie, een huidinfectie of een open botbreuk. Ook kunnen bacteriën het bot bereiken vanuit een infectie ergens anders in het lichaam. De bacteriën komen dan bij het bot via de bloedbaan.
Verschijnselen
De ontsteking zit meestal in de lange botten, zoals in de armen of benen. Het aangedane bot is pijnlijk. Ook de gewrichten eromheen kunnen pijnlijk zijn. Meestal voelt u zich flink ziek en heeft u koorts.
Behandeling
In het ziekenhuis zal de arts onderzoeken welke bacterie de infectie heeft veroorzaakt. De arts kiest een antibioticum dat het meest werkzaam is bij die bacterie. Soms is dat gentamicine. U krijgt het via een infuus in het ziekenhuis.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Beschadiging van de nieren. Hierdoor werken de nieren minder goed.
Meestal ontstaat dit binnen 2 weken nadat u gentamicine gebruikt. Uw arts zal regelmatig controleren hoe goed uw nieren werken.
In zeldzame gevallen gaat de werking van de nieren opeens achteruit (acuut nierfalen). Dit merkt u aan minder plassen en donkere plas, hoofdpijn, misselijk voelen en vochtophoping zoals dikke enkels, handen of een dik gezicht. Heeft u hier last van? Waarschuw dan direct uw arts.
Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
Maagdarmklachten, zoals misselijk voelen, overgeven of minder eetlust waardoor u kunt afvallen.
Deze bijwerkingen treden vooral in het begin van de behandeling op. Moet u overgeven? Zorgt dat u extra drinkt. Zo voorkomt u dat u uitdroogt.
Beschadiging van het gehoor. Dit merkt u aan oorsuizen, gehoorverlies of doordat u hoge tonen niet meer kunt horen.
Uw arts zal het gehoor regelmatig controleren.
Hoofdpijn, duizelig zijn of spierpijn
Psychische klachten, zoals in de war zijn, depressie en dingen zien, horen of voelen die er niet zijn (hallucinaties).
Neem contact op met uw arts als u hier veel last van heeft.
Bloedarmoede, te weinig bloedplaatjes (trombocytopenie) en te weinig witte bloedcellen (leukopenie).
Bij bloedarmoede kunt u last hebben van snel moe voelen, minder kleur in uw gezicht, moeite met ademen en hartkloppingen. Heeft u hier last van? Raadpleeg dan uw arts. Bloedarmoede betekent dat u te weinig rode bloedcellen in uw bloed heeft. Of dat uw rode bloedcellen niet goed werken. Rode bloedcellen zorgen voor zuurstof in uw bloed en zijn erg belangrijk.
Bij te weinig bloedplaatjes in uw bloed heeft u meer kans op bloedingen. Waarschuw uw arts bij onverklaarbare blauwe plekken, rode puntjes op de huid, bloedneuzen of bij wondjes die te lang blijven bloeden.
Witte bloedcellen beschermen het lichaam tegen ziektes. Bij te weinig witte bloedcellen wordt u sneller ziek. U kunt last krijgen van keelpijn, koorts en kleine wondjes in de mond. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.
Mensen met de spierziekte myasthenia gravis kunnen extra last krijgen van dubbel zien en hangen van het bovenste ooglid. Heeft u hier last van? Raadpleeg dan uw arts.
Beschadiging van de zenuwen, doof of tintelend gevoel in handen of voeten, spierkrampen
Bij schade aan uw zenuwen kunt u last hebben van tintelingen, pijn of een slecht evenwicht. Heeft u last van deze bijwerkingen? Neem dan contact op met uw arts.
Rode huid, warm gevoel van de huid of pijn op de plaats van de infusienaald, huiduitslag, jeuk en galbulten, kaalheid of haaruitval
Het haar maakt verschillende periodes door, waaronder de groei- en rustperiode. Een medicijn kan ervoor zorgen dat de haren sneller in de rustperiode komen en daardoor sneller uitvallen. Dit proces is omkeerbaar.
In zeer zeldzame gevallen komt huiduitslag door overgevoeligheid.
Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk.
Heeft u hier last van? Neem dan contact op met uw arts.
In zeer zeldzame gevallen ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan koorts, ernstige benauwdheid, opgezwollen mond, tong, keel of gezicht, huiduitslag, ademhalingsproblemen, flauwvallen, blaren op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Stop in deze gevallen met dit medicijn en waarschuw meteen een arts of ga naar de Eerstehulpdienst.
Als u overgevoelig bent, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam let er dan op dit medicijn niet opnieuw krijgt.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Mag ik gentamicine gebruiken met andere medicijnen?
Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.
De belangrijkste wisselwerkingen met dit medicijn zijn de volgende.
- De bloedverdunners acenocoumarol of fenprocoumon. Gentamicine zorgt ervoor dat de bloedverdunners sterker werken. Uw apotheek zal bij de eerste keer uw trombosedienst melden dat u gentamicine gebruikt. Vertel ook zelf de trombosedienst wanneer u begint met gentamicine. En als u stopt met gentamicine of als de dosering verandert. Uw stolling moet dan extra worden gemeten.
- Buiktyfusvaccin-capsules. Gentamicine zorgt ervoor dat het buiktyfusvaccin in de capsules niet goed werkt. Gebruik daarom beide medicijnen niet samen. Als tussen beide medicijnen minimaal 3 dagen zit, is er geen probleem.
Wilt u capsules met buiktyfusvaccin gebruiken? Wacht dan minimaal 3 dagen na het einde van de kuur met gentamicine. Of vraag uw arts om een injectie tegen buiktyfus. De wisselwerking treedt dan niet op.
Heeft u minder dan 3 dagen geleden capsules met buiktyfus-vaccin gebruikt en moet u nu starten met gentamicine? Neem dan contact op met uw arts.
De volgende medicijnen beschadigen de nieren ook net als gentamicine. Overleg hierover met uw arts.
- Ciclosporine, een medicijn dat uw afweer remt. De combinatie kan schadelijk zijn voor de nieren. Uw arts zal uw nierwerking extra controleren.
- Cisplatine, een medicijn tegen kanker. U mag dit medicijn niet samen gebruiken met gentamicine. Dat geldt tot en met een maand na stoppen met cisplatine.
- Ataluren, een medicijn tegen de ziekte van Duchenne (spierziekte). U mag dit medicijn niet samen gebruiken met gentamicine. Vanaf 2 dagen na het stoppen van gentamicine mag u ataluren gebruiken. Uw arts zal uw nierwerking extra controleren.
Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.
Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.
Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Dit medicijn is schadelijk voor de baby. Gebruikt u dit medicijn? Overleg dan met uw arts of apotheker. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn dat wel veilig is tijdens de zwangerschap.
Borstvoeding
- Is de baby te vroeg geboren of jonger dan 1 maand?
Overleg dan met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Dit medicijn komt in een kleine hoeveelheid in de moedermelk. Het kan bijwerkingen bij het kind geven. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn dat wel veilig is tijdens het geven van borstvoeding. Of u kunt flesvoeding geven. - Is de baby ouder dan 1 maand?
Overleg met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in een kleine hoeveelheid in de moedermelk. Dit is waarschijnlijk niet schadelijk voor de baby. Dit komt doordat de baby dit medicijn bijna niet opneemt.
Hoe gebruik ik dit medicijn?
U krijgt dit medicijn in het ziekenhuis of in de polikliniek.
Hoe?
Injectie in uw spier of infuus: uw arts of verpleegkundige geeft u dit medicijn via een injectie in uw spier of als infuus. Het infuus duurt meestal 1 tot 2 uur.
Hoelang?
Hoelang u dit medicijn moet gebruiken hangt af van de plaats van de infectie en hoe erg de infectie is. Uw arts bepaalt de duur van de kuur aan de hand van de soort infectie.
- Bij gonorroe gebruikt u dit medicijn 1 keer.
- Bij ander infecties verschilt de kuurduur van 3 dagen tot 6 weken.
Houd er rekening mee dat dit u de kuur niet mag onderbreken en dat u hem helemaal moet afmaken. Ook al merkt u geen klachten meer van de infectie. Dit betekent namelijk niet dat alle bacteriën zijn verdwenen.