Inhoud

• Wat doet vitamine D en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik vitamine D gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

vitamine D

Vitamine D (colecalciferol) zorgt voor de opname van kalk en fosfaat uit het voedsel. Kalk en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit.

Het is te gebruiken bij vitaminegebrek en bij botontkalking.

Wat doet vitamine D en waarbij gebruik ik het?

Vitamine- en mineralengebrek

Verschijnselen
Volwassenen kunnen bij een tekort aan vitamine D onder andere last krijgen van spierzwakte, spierpijn, botpijn en botbreuken door verzwakte botten.

Oorzaak
Het lichaam maakt zelf vitamine D aan in de huid, onder invloed van UV-licht. Een gebrek aan vitamine D zal niet zo snel ontstaan, behalve bij:

• Kinderen tot 4 jaar. Zij hebben extra veel vitamine D nodig omdat hun botten nog snel groeien.
• Mensen die weinig buitenshuis komen of een sluier dragen en mensen met een donkere huidskleur als zij in minder zonnige landen wonen, zoals Nederland. Hun huid kan minder vitamine D aanmaken. In de winter is men extra gevoelig voor een vitamine-D-tekort, omdat de zon dan minder sterk schijnt.
• Zwangeren.
• Vrouwen boven de 50 jaar en mannen boven de 70 jaar. Hun huid kan minder goed vitamine D aanmaken.
• Ouderen die in een verzorgings- of verpleeghuis wonen.
• Mensen met aandoeningen waardoor zij vitamine D minder makkelijk uit het voedsel kunnen opnemen, zoals bij coeliakie (glutenovergevoeligheid) en bepaalde galziekten.
• Mensen met een verminderde bijschildklierwerking of nierziekten. Er is een evenwicht tussen de hoeveelheid vitamine D, calcium (kalk), fosfaat en bijschildklierhormoon. Mensen met een verminderde bijschildklierwerking produceren onvoldoende of geen bijschildklierhormoon. Bij mensen met nierfunctiestoornissen is het evenwicht tussen calcium (kalk), fosfaat, vitamine D en bijschildklierhormonen in het bloed verstoord. Met extra vitamine D wordt dit evenwicht hersteld.

Vitamine D zit in vette vissoorten en dierlijk vet. Het is ook toegevoegd aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten. 

Botontkalking

Verschijnselen
Bij botontkalking (osteoporose) worden de botten brozer. Ze breken eerder en de wervels van de ruggengraat zakken in. U merkt zelf niet dat u botontkalking heeft. De arts kan met een botdichtheidsonderzoek bekijken hoe stevig de botten zijn.

Oorzaken
Botontkalking ontstaat doordat de botten te weinig calcium (kalk) opnemen. Er hoort een voortdurend evenwicht te zijn tussen aanmaak en afbraak van botten. Bij botontkalking (osteoporose) is de afbraak sterker dan de aanmaak.

Wanneer kan botontkalking ontstaan?
Botontkalking kan ontstaan onder verschillende omstandigheden. De belangrijkste zijn de volgende.

• Oudere leeftijd. Vanaf ongeveer 45-jarige leeftijd is de aanmaak van botten minder dan de afbraak. Dit is het geval bij zowel mannen als vrouwen, maar mannen hebben over het algemeen sterkere botten dan vrouwen, waardoor ze minder snel last hebben van botontkalking.
• De overgang bij vrouwen. Het lichaam maakt dan minder oestrogenen aan. Oestrogenen zijn vrouwelijke geslachtshormonen die ook zorgen voor een evenwicht tussen de aanmaak en de afbraak van botweefsel. Hoe minder oestrogenen, hoe zwakker de botten.
• Verwijdering van de eierstokken bij vrouwen, aangezien de eierstokken oestrogenen aanmaken, die meehelpen bij de botopbouw.
• Gebruik van veel bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals prednison, gedurende langere tijd of bepaalde medicijnen die gebruikt worden bij borstkanker en prostaatkanker. Deze hebben botontkalking als bijwerking.
• Te weinig beweging. Beweging stimuleert de botopbouw.
• Te weinig vitamine D. Vitamine D zorgt dat de botten calcium opnemen. Het wordt onder invloed van zonlicht in de huid gemaakt. Als u weinig in de buitenlucht komt, heeft u kans op te weinig vitamine D.

Werking
Dit medicijn vult een tekort aan vitamine D aan. Vitamine D zorgt dat de botten meer calcium kunnen opnemen. Van de werking van vitamine D bij botontkalking merkt u zelf niets. U loopt alleen minder kans op botbreuken. Als u vitamine D slikt tegen botontkalking moet u het combineren met voldoende kalk. Kalk zit vooral in zuivelproducten, zoals melk, yoghurt en kaas.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Vitamine D wordt door het lichaam zelf gemaakt in de huid onder invloed van zonlicht. Bij normaal gebruik zal het daarom geen bijwerkingen hebben.

Zeer zelden, en alleen bij langdurig gebruik van hoge doseringen per dag

• Te veel calcium in het bloed, vooral als u ook calcium gebruikt of als u een verminderde nier- of schildklierwerking heeft. Krijgt u maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, diarree of verstopping, aanhoudende hoofdpijn, duizeligheid, droge mond, spierzwakte, spierpijn, botpijn, vermoeidheid, onvaste gang, jeuk of hartkloppingen? Raadpleeg dan uw arts. 

  Deze verschijnselen kunnen duiden op te veel calcium. Bij dialysepatiënten zal het bloed regelmatig op te veel calcium worden gecontroleerd.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik vitamine D gebruiken met andere medicijnen?

Er zijn van dit medicijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden of alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten?
Vitamine D werkt het best als uw voeding voldoende kalk bevat. Kalk zit vooral in zuivelproducten, zoals melk, kaas en yoghurt.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

U kunt dit medicijn in een dosering tot 4000 IE (=100 microgram) per dag veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Overleg met uw arts als u een hogere dosering moet gebruiken. Deze kunnen wel schadelijk zijn voor de baby.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering altijd in de bijsluiter of op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Kauwtabletten moet u goed fijnkauwen voor het doorslikken.
• Druppels afmeten op een lepeltje of in de voeding.
• De gewone tabletten kunt u in zijn geheel doorslikken of eerst oplossen in melk of een andere drank.
• Capsules in zijn geheel doorslikken
• Drank of vloeistof: u kunt de voorgeschreven hoeveelheid afmeten met het bijgeleverde doseerspuitje. Meestal krijgt u de afgepaste hoeveelheid in een kant-en-klaar doseerspuitje dat u in de mond leeg kunt drukken. Als u de drank te vies vindt smaken, kunt u ook de drank innemen met wat voedsel of toevoegen aan een glas water en dit daarna opdrinken.

Wanneer?
Afhankelijk van de hoeveelheid vitamine D in het medicijn en het voorschrift van de arts, kan vitamine D per dag, per week, per maand of per kwartaal worden gebruikt.

• Per dag: het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.
• Per week: kies een vaste dag in de week, dan vergeet u minder snel een dosis.
• Per maand of per kwartaal: meestal krijgt u de hoeveelheid in een kant-en-klaar doseerspuitje. Noteer wanneer u een dosis heeft gebruikt, en wanneer u een volgende dosis moet aanvragen.

Hoe lang?

Vitaminegebrek
Een vitaminegebrek is vaak in enkele dagen tot weken opgeheven. Om vitaminegebrek te voorkomen, moeten de volgende mensen het hele jaar door vitamine D gebruiken.

• Kinderen tot 4 jaar.
• Zwangeren.
• Mensen die weinig buitenshuis komen of een sluier dragen en mensen met een donkere huidskleur als zij in minder zonnig landen wonen, zoals Nederland.
• Vrouwen boven de 50 jaar en mannen boven de zeventig jaar.
• Ouderen die in een verzorgings- of verpleeghuis wonen.

Botontkalking
Waarschijnlijk zult u dit medicijn langdurig moeten gebruiken. Soms voert de arts een botdichtheidsmeting uit.